In 2021 worden nieuwe voorschriften voor de bouw van kracht. Het Bouwbesluit (BB) uit 2012 wordt dan gedeeltelijk vervangen door het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL). De nieuwe voorschriften gaan zorgen voor veranderingen in de nieuwbouw op het gebied van rookwerendheid, ook wel weerstand tegen rookdoorgang genoemd. Deze veranderingen maken het complexer om te kunnen voldoen aan de toekomstige wettelijke eisen. Na het lezen van dit blog weet u beter wat u kunt verwachten van de komende nieuwbouwvoorschriften voor rookwerendheid.
De scheidingen van brandcompartimenten, subbrandcompartimenten en vluchtroutes spelen een belangrijke rol in de wetgeving voor rookwerendheid. Gebouwen zijn ingedeeld in brandcompartimenten en subbrandcompartimenten. Brandcompartimenten zorgen dat de uitbreiding van brand wordt beperkt, zodat de brand beheersbaar blijft. Subbrandcompartimenten, ook wel rookcompartimenten genoemd, hebben als doel het beperken van de verspreiding van rook. Bij het uitbreken van brand zijn mensen die zich in een ander subbrandcompartiment bevinden ook gedurende enige tijd beschermd tegen de brand. De bescherming van deze ruimtes met een speciale functie op het gebied van rookwerendheid gaat veranderen voor nieuwbouw onder het BBL.
Het Bouwbesluit 2012 verwijst als het over rookwerendheid gaat naar de oude NEN 6075. Deze norm baseert de weerstand tegen rookdoorgang op de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (wbdbo). Volgens de norm komt 20 minuten wbdbo overeen met 30 minuten weerstand tegen rookdoorgang. De formule voor weerstand tegen rookdoorgang is dus: anderhalf keer de minuten vlamdichtheid. In het bouwbesluit wordt vooral aandacht besteed aan weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag. Een brandwerende scheiding kan veel rook doorlaten, brandwerend betekent immers niet dat de scheiding ook rookwerend is. Actieve afdichtingsmiddelen zoals opschuimende strips worden namelijk moeizaam geactiveerd bij koude rook. De NEN 6075 test daarom volgens het Bouwbesluit niet voldoende op de rookdoorgang van koude rook. Daarom kunnen bij ministeriële regeling voorschriften worden gegeven over de rookdoorgang tussen subbrandcompartimenten en vluchtroutes.
Door de kritiek op de oude norm, verwijst de nieuwste versie van de NEN 6075 naar de Europese norm voor rookdoorlatendheid: de EN 1634-3. Deze norm test de lekkage van lucht onder verschillende omstandigheden. Een deur kan getest worden voor een Sa of een S200 certificaat. Het deursysteem wordt inclusief kozijn getest. De rookdoorlatendheid wordt aan beide kanten van de deur getest, tenzij de deur voor een speciale toepassing is ontwikkeld waardoor de deur maar aan één zijde getest hoeft te worden.
De test voor de Sa-norm wordt uitgevoerd met een omgevingstempratuur van 20 ℃. Dit zorgt voor testomstandigheden waarbij de lekkage van ‘koude’ rook getest kan worden. Het drukverschil waaronder getest wordt is 10 en 25 Pascal. De lekkage wordt gemeten op alle plekken waar lucht door het systeem zou kunnen komen; over het algemeen is dit bij een deur de spleten tussen het kozijn en het deurblad. Om de Sa-norm te behalen mag het systeem minder dan 3 m3/h per meter spleet lucht doorlaten onder de genoemde omstandigheden.
De S200-norm maakt onderscheid tussen enkelvleugelige en dubbelvleugelige deuren. Enkelvleugelige deuren mogen maximaal 20 m3/h lucht doorlaten. Voor een dubbelvleugelige deur wordt een maximale lekkage van 30m3/h toegestaan. Er wordt getest met een drukverschil van 10, 25 en 50 Pascal. Om te zorgen dat getest wordt voor rook op hogere tempraturen, is de omgevingstemperatuur 200 ℃.
| Norm | Tempratuur | Drukverschil | Toegestane lekkage |
|---|---|---|---|
| Sa | 20 ±10 ℃ | 10 en 25 Pa | Maximaal 3 m3/h per m spleet; uitgezonderd spleet onder deurblad. |
| S200 | 200 ±20 ℃ | 10, 25 en 50 Pa | Maximaal 20 m3/h voor enkele deur; |
Naast dat het BBL verwijst naar nieuwe normen, is de inhoud van het BBL ook hevig veranderd ten opzichte van het BB. Een ingrijpende toevoeging aan het BBL is de introductie van het beschermde subbrandcompartiment. Een beschermd subbrandcompartiment is een ruimte die extra beschermd wordt tegen rook en brand. Ruimtes die moeten worden ingedeeld als beschermd subbrandcompartiment zijn ruimtes waar wordt geslapen of waar mensen aan bed gebonden zijn zoals een patiëntenkamer in een zorginstelling. Andere functies van beschermde subbrandcompartimenten zijn bijvoorbeeld: hotelkamers, woningen, gevangeniscellen en slaapkamers in een kinderopvang. In de afbeelding hiernaast is een voorbeeld te zien van de inrichting van beschermde subbrandcompartimenten in een ziekenhuis. De rode kaders omringen de beschermde subbrandcompartimenten en het oranje kader omringt het subbrandcompartiment.
In het BBL moet bijna elke scheiding tussen twee ruimtes met een rookwerende functie voldoen aan de Sa- of S200-norm. De meeste bepalingen zijn erg overzichtelijk en deze zijn weergegeven in de tabel hieronder. Maar er is ook een uitzonderingen op de regel. Bij de weerstand tegen rook van een beschermd subbrandcompartiment naar een subbrandcompartiment maakt het BBL onderscheid tussen gebouwen met een duidelijke slaapfunctie en gebouwen zonder duidelijke slaapfunctie. Gebouwen zonder duidelijke slaapfunctie hoeven niet te voldoen aan een rookdoorgangnorm voor deze scheiding. Gebouwen met een duidelijke slaapfunctie moeten voldoen aan de S200 of Sa-norm. Zorginstellingen en gevangenissen moeten daarom weerstand tegen rook hebben volgens de S200-norm. De overige gebouwen met slaapfunctie moeten bij deze scheiding weerstand tegen rook hebben volgens de Sa-norm. In de tabel hieronder is te zien dat de S200-norm alleen wordt geëist bij beschermde subbrandcompartimenten en extra beschermde vluchtroutes. De verandering van de regelgeving voor de weerstand tegen rookdoorlaat is daarom vooral voor nieuwbouw met slaapfunctie een grote veranderingen. Deze gebouwen moeten in veel gevallen S200 gecertificeerde deuren toepassen om aan de voorschriften van de overheid te kunnen voldoen.
Er bestaat een mogelijkheid, net als in het BB, om van de voorschriften in het BBL af te wijken. Dit kan met behulp van een maatwerkvoorschift op basis van het gelijkwaardigheidsbeginsel. Maatschriften zijn bedoeld voor innovatieve oplossingen die goedkoper zijn, maar wel minimaal hetzelfde prestatieniveau halen. Hiermee wordt bedoeld dat het resultaat van de oplossing minimaal hetzelfde resultaat moet behalen als de bepalingen in het BBL. Deze maatschriften moeten door het college van burgemeester en wethouders goedgekeurd worden. Door deze bepaling zijn de normen over rookwerendheid bijvoorbeeld ook te beïnvloeden.
Uit het concept van het BBL is af te leiden dat de verandering van de regelgeving voor rookwerendheid vooral voor nieuwbouw met slaapfunctie voor grote veranderingen gaat zorgen. Deze gebouwen moeten in veel gevallen S200 gecertificeerde deuren toepassen om aan de voorschriften van de overheid te kunnen voldoen. Hiervan kan afgeweken worden met behulp van maatwerkvoorschriften. Het verband tussen de wbdbo en de weerstand tegen rookdoorgang is in het BBL niet meer zo krachtig als in het BB. Na de intreding van het BBL moet in ieder geval meer aandacht worden gegeven aan de voorschriften voor rookwerendheid om aan de eisen te kunnen voldoen.
Vragen over het BBL, de nieuwe norm of iets anders? Bel, mail ons of laat uw gegevens achter in het onderstaande contactformulier, zodat wij contact met u kunnen opnemen.
17 april 2024
29 februari 2024
21 december 2023
